ระบบขับถ่ายดีมีผลต่อสุขภาพอย่างไร

หากมีของเสียตกค้างอยู่ในร่างกายเป็นเวลานานจะทำให้เกิดการดูดซึมของเสียกลับเข้าสู่ระบบในร่างกาย และอาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพต่าง ๆ ตามมาได้ อีกทั้งของเสียที่มีการหมักหมมในร่างกายนั้นจะกลายเป็นพิษ ต่อร่างกายในที่สุด หากร่างกายมีระบบขับถ่ายที่ดีจะสามารถลดความเสี่ยงจากอาการท้องผูกที่อาจก่อให้เกิดการเบื่ออาหารและขาดสารอาหารได้อีกด้วย

ปัจจัยที่ช่วยให้ระบบขับถ่ายมีสุขภาพดี

การทานอาหาร การออกกำลังกาย และการพักผ่อน มีผลต่อสุขภาพการขับถ่ายโดยตรง เพราะหากทานอาหารที่ขาดกากใย และไม่ได้มีการออกกำลังกาย หรือการพักผ่อนที่เพียงพอ ล้วนส่งผลให้เกิดความผิดปกติต่อระบบขับถ่าย ไม่ว่าจะเป็นอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ หรือท้องผูก ดังนั้น 3 กิจกรรมข้างต้นจึงเป็นปัจจัยสำคัญในการดูแลการขับถ่ายให้มีประสิทธิภาพ 

การรับประทานอาหาร ควรเลือกทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช และทานให้เป็นเวลาครบทั้ง 3 มื้อ และหลีกเลี่ยงการทานอาหารในขณะที่เครียด ที่สำคัญอย่างยิ่งคือ ควรดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 4-8 แก้ว เพื่อส่งเสริมการขับถ่าย การทานอาหารที่ดีควรควบคู่ไปกับการออกกำลังกายง่าย ๆ เช่น การเดิน หรือการทำกิจกรรม ที่ช่วยบริหารหน้าท้องเพื่อให้ลำไส้ได้รับการกระตุ้น รวมถึงควรฝึกการขับถ่ายให้เป็นเวลา จนร่างกายเกิดความเคยชิน และสุดท้ายคือการพักผ่อนให้เป็นเวลา เพื่อป้องกันการแปรปรวนของระบบขับถ่าย 

อาหารที่ช่วยส่งเสริมการทำงานของระบบขับถ่าย

ร่างกายควรได้รับอาหารที่มีกากใยสูงเพื่อการมีระบบขับถ่ายที่ดี เพราะจะทำให้อาหารเคลื่อนไปสู่ลำไส้ได้ง่าย และลำไส้เกิดการเคลื่อนไหวได้ดียิ่งขึ้น อาหารที่มีกากใยสูง เช่น ข้าวที่มีการขัดสีน้อย ซึ่งจะมีไฟเบอร์สูงกว่าข้าวขาว เช่น จำพวกข้าวกล้อง ข้าวซ้อมมือ ผลไม้ต่าง ๆ โดยเฉพาะแอปเปิ้ล ลูกพรุน กล้วย และกีวี หรือทานคาร์โบไฮเดรตที่มีไฟเบอร์สูงอย่างขนมปังโฮลวีท ก็จะมีส่วนช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ได้ดี

ใยอาหารมีความสำคัญกับระบบขับถ่ายอย่างไร 

ใยอาหารเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างมากสำหรับการขับถ่าย เนื่องจากมีส่วนช่วยเสริมสร้างเยื่อบุลำไส้ให้แข็งแรง และยังเป็นปัจจัยสำคัญในการย่อยของลำไส้ใหญ่ ใยอาหารแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ ใยอาหารไม่ละลายน้ำและใยอาหารละลายน้ำ 

ใยอาหารไม่ละลายน้ำจะมีส่วนช่วยในการเพิ่มเนื้ออุจจาระ และมีคุณสมบัติที่สามารถจับกับน้ำซึ่งจะช่วยเพิ่มความอ่อนนุ่มให้กับเนื้ออุจจาระ ช่วยให้ขับถ่ายง่ายและบ่อยขึ้น ส่วนใยอาหารละลายน้ำนั้นจะมีคุณสมบัติในการละลายน้ำได้ดี เนื่องจากมีโมเลกุลขนาดเล็กมาก สามารถชะลอการดูดซึมของน้ำตาล ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคเบาหวาน โรคหัวใจ และโรคอ้วน

ใยอาหารละลายน้ำที่มีประโยชน์สูงและนิยมใช้ ได้แก่ ฟรุกโต โอลิโกแซคคาไรด์ (FOS) ซึ่งจัดเป็นพรีไบโอติก (Prebiotic) มีหน้าที่เป็นอาหารให้กับแบคทีเรียที่มีประโยชน์ในลำไส้ใหญ่ พบมาก ในแอปเปิ้ล มะเขือเทศ และรากชิโครี่ ซึ่งมีส่วนช่วยในการลดความเสี่ยงของการติดเชื้อในลำไส้และเพิ่มประสิทธิภาพในการขับถ่าย

สร้างสมดุลอาหารที่ดีเพื่อระบบทางเดินอาหารที่ดี

การสร้างสมดุลในระบบทางเดินอาหารเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการมีสุขภาพแข็งแรง เพราะการมีระบบทางเดินอาหารที่ย่อยและดูดซึมอาหารได้ดี จะช่วยให้ร่างกายเกิดสมดุลในระบบต่าง ๆ และมีภูมิคุ้มกันที่แข็งแรง การทานอาหารที่มีพรีไบโอติก (Prebiotic) เช่น ธัญพืช ถั่ว หน่อไม้ฝรั่ง หัวหอม กระเทียม กล้วย แอปเปิ้ล ในปริมาณที่เหมาะสม จะช่วยดูแลสมดุลของระบบทางเดินอาหาร ซึ่งจะช่วยให้ร่างกายสามารถย่อยและดูดซึมอาหารที่ไม่สามารถย่อยได้ในลำไส้เล็ก ช่วยในการขับถ่าย การดูดซึม แร่ธาตุ และการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ด้วยเหตุนี้ FOS จึงเป็นใยอาหารที่ได้รับการคัดสรรอยู่ในอาหารสูตรครบถ้วน เพื่อส่งเสริมการขับถ่ายที่ดี

ร่วมกับการรับประทานอาหารหลักให้หลากหลายครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อาหารทางการแพทย์ ต้องใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์

TH.2025.61832.ENS.1 (v1.0)©2025Abbott

Reference Information: 

1. Medthai. รู้จักโพรไบโอติก จุลินทรีย์ดีในลำไส้ ทำไมต้องมี.https://medthai.com/Probiotic/
2. NGThai. (2019). ระบบต่างๆในร่างกาย: ระบบขับถ่ายของเสีย. https://ngthai.com/science/21482/secretorysystem/
3. ampro_content. (2021). ปัญหาการขับถ่ายมีผลต่อสุขภาพอย่างไร. https://amprohealth.com/magazine/waste-excretion-system-problems/#:~:text=ข้อดีของการขับถ่ายเป็น,ปวดเมื่อยเส้นเอ็น
4. Interpharma Thailand. ขับถ่ายเป็นประจำ เรื่องง่ายๆ ที่ทำได้ยาก (แต่ทำได้!). https://www.interpharma.co.th/articles/healthy-and-aging/ขับถ่ายเป็นประจำเรื่อง/
5. Shopback. (2021). 7 อาหารกระตุ้นการขับถ่าย กินแล้วสุขภาพดี ขับถ่ายคล่อง.https://www.shopback.co.th/blog/li-health-อาหารกระตุ้นขับถ่าย/
6. รพ.เปาโล พหลโยธิน. (2021). สุดยอดเมนูอาหารไฟเบอร์. https://www.paolohospital.com/th-TH/phahol/Article/Details/บทความ-ทางเดินอาหารและตับ/สุดยอดเมนูอาหารไฟเบอร์#:~:text=เช่น%20เมล็ดฟักทอง%20เมล็ดทานตะวัน,ให้ทำงานได้ดีตาม
7. Medthai. ใยอาหาร. https://medthai.com/ใยอาหาร/#:~:text=ใยอาหารช่วยในการ,ได้ดีก็จะทำให้
8. GED good life. (2020). 5 อาหาร “พรีไบโอติก” ดูแลลำไส้ ดีกับระบบขับถ่ายลูก.https://today.line.me/th/v2/article/a5eyVW
9. อ.พญ.พิธพร วัฒนาวิทวัส. (2021). ใยอาหารจำเป็นต้องทานหรือไม่. https://sriphat.med.cmu.ac.th/th/knowledge-773#:~:text=2.%20ใยอาหารที่ละลาย,สตรอว์เบอร์รี
10. รพ.บำรุงราษฎร์. (2019). โพรไบโอติกส์และพรีไบโอติกส์ ต่างกันอย่างไร?. https://www.bumrungrad.com/th/health-blog/july-2019/probiotics-and-prebiotics