ภูมิคุ้มกันของร่างกายเริ่มที่ลำไส้

ปัจจุบันมีงานวิจัยสนับสนุนว่า จุลินทรีย์ในทางเดินอาหาร (gut microbiota) ซึ่งพบมากในลำไส้เล็กและลำไส้ใหญ่นั้น มีบทบาทสำคัญต่อการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย ทั้งการย่อยอาหารและดูดซึมสารอาหารที่ร่างกายมนุษย์ไม่สามารถย่อยได้ ช่วยส่งเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ช่วยป้องกันการติดเชื้อก่อโรคในลำไส้ และช่วยสร้างวิตามินเค¹  

จุลินทรีย์ในร่างกายที่พบในลำไส้ ทางเดินอาหาร และสมอง มีการสื่อสารระหว่างกันผ่านทางระบบประสาท ฮอร์โมน ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจากโปรตีนที่หลั่งจากเซลล์ต่างๆ ในระบบภูมิคุ้มกัน² การสร้างและการสลาย (เมแทบอไลต์) ของจุลินทรีย์ และการเสียสมดุลของจุลินทรีย์ นอกจากจะทำให้การทำงานของระบบทางเดินอาหารผิดปกติและลำไส้แปรปรวนแล้ว ยังพบว่าอาจส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย และอาจส่งผลให้เกิดโรคต่าง ๆ เช่น โรควิตกกังวล โรคซึมเศร้า โรคอ้วน โรคเบาหวานชนิดที่ 2 และโรคอัลไซเมอร์ด้วย³

ปัจจัยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันในลำไส้

การปรับสมดุลของจุลินทรีย์ให้กลับคืนสู่ภาวะปกติมีความสำคัญในการเสริมสร้างการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งทำได้หลายวิธี การเลือกรับประทานอาหารที่ช่วยส่งเสริมสุขภาพลำไส้ เช่น พรีไบโอติก ใยอาหารที่มีส่วนช่วยรักษาสมดุลในลำไส้  และควรดูแลลำไส้ด้วยการรับประทานผัก ผลไม้และธัญพืชให้มาก เพราะมีคุณค่าทางโภชนาการและมีกากใยสูง ช่วยลดความเสี่ยงของสาเหตุการเป็นมะเร็งลำไส้และทวารหนัก หรืออาจเลือกเสริมด้วยอาหารสูตรครบถ้วนซึ่งมีส่วนผสมของใยอาหาร ร่วมกับการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ควบคุมน้ำหนัก งดสูบบุหรี่ หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และปรับพฤติกรรมการนอน เพื่อการพักผ่อนให้เพียงพอ

ภูมิคุ้มกันสร้างได้ ด้วยโภชนาการที่เหมาะสม

เพราะการปรับสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้มีผลต่อการเสริมสร้างการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ดังนั้น อาหารที่ส่งเสริมสุขภาพของลำไส้คือ อาหารที่ช่วยสร้างสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้ด้วยนั่นเอง พรีไบโอติก (Prebiotics) หรือใยอาหารสุขภาพ เป็นใยอาหารประเภทหนึ่งที่พบมากในผักและผลไม้ เช่น แอปเปิ้ล กล้วย ฝรั่ง ถั่วเหลือง กระเทียม หัวหอมใหญ่ หน่อไม้ฝรั่ง กะหล่ำปลี เป็นต้น การรับประทานอาหารที่มีใยอาหารเป็นประจำ นอกจากจะมีส่วนช่วยให้ลำไส้เกิดความสมดุล ระบบขับถ่ายทำงานได้ตามปกติแล้ว ยังมีส่วนสำคัญในการช่วยเสริมสร้างการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันอีกด้วย^4,5

ร่วมกับการรับประทานอาหารหลักให้หลากหลายครบ 5 หมู่ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อาหารทางการแพทย์ ต้องใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์

TH.2025.61829.ENS.1 (v1.0)©2025Abbott

Reference Information: 

1. Medthai. รู้จักโพรไบโอติก จุลินทรีย์ดีในลำไส้ ทำไมต้องมี. https://medthai.com/Probiotic/
2. Zhu X, Han Y, et al. Microbiota-gut-brain axis and the central nervous system. Oncotarget. 2017;8(32):53829-53838.
3. พญ. จิตแข เทพชาตรี (2024). จุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหาร ไม่สมดุล เสี่ยงโรค. Samitivej. https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/gut-microbiome
4. Medthai (2020). 12 ประโยชน์ของเส้นใยอาหาร. https://medthai.com/ใยอาหาร/
5. GED good life. (2020). 5 อาหาร “พรีไบโอติก” ดูแลลำไส้ ดีกับระบบขับถ่ายลูก. https://today.line.me/th/v2/article/a5eyVW